Nie spodziewałem się, że Top Gun: Maverick będzie tak fenomenalnym filmem

Maverick jest filmowym triumfem, tytułem, który został stworzony przez ludzi rozumiejących biznes filmowy. Nie tylko otrzymaliśmy produkcję „w starym dobrym stylu” (parafrazując jedną z nowszych komedii), ale też taką, która stara się prowadzić pewien dialog albo wręcz świadomą dyskusję z częścią z 1986 roku. Film powiela wiele elementów z klasycznego tytułu, ale część z nich ubiera w bardziej nowoczesny płaszczyk. Dzięki temu mamy tutaj do czynienia ze „świeżą nostalgią”: widz jest świadomy, że tęsknił za tymi obrazami, muzyką Harolda Faltermeyera, i bardzo to wszystko „odczuwa”, jednak zdaje sobie też sprawę z jednej rzeczy: Maverick nie jest kalką.

Wojna czy pokój

Czysto teoretycznie starego Top Guna możemy klasyfikować jako „film wojenny”. Wszyscy jednak wiemy, że kultowe arcydzieło (tak, nie bójmy się tego słowa) Tony’ego Scotta tak naprawdę nie portretuje jakiegokolwiek konfliktu wojennego per se. Zatem o co chodzi? Filmy wojenne możemy podzielić na trzy kategorie: lądowe, morskie i takie, które dzieją się w przestworzach. Produkcje z tej pierwszej kategorii w pełni pokazują terror wojny – żołnierze zagrożeni są w każdej chwili, mieszkają w prowizorycznych barakach i zdają sobie sprawę, że w każdej chwili ich ścieżka życia może się po prostu skończyć. Te „morskie” są nieco inne: motyw batalii przeplata się z wątkami dotyczącymi warunków życia – często obserwujemy zmiany w psychice postaci oraz to, jaki wpływ na nią ma ciągła klaustrofobiczność.

Powiązane:Najlepsze filmy akcji i sensacyjne 2023, nasze top 16

Produkcja z Tomem Cruise’em należy do kategorii ostatniej. Dlaczego? Bowiem są tu piloci, stopnie wojskowe, zapierające dech maszyny, wyzwania, z jakimi bohaterowie muszą mierzyć się na lądzie, a także pewna oficjalna sfera związana z pracą pilota: szkolenia, treningi, strategie… I tak dalej. Pojawiają się kwestie rodzinne, które nieraz wpływają na te zawodowe, a sam film często kalkuluje, ile miejsca poświęcić lataniu, a ile dialogom w bazie wojskowej. Tutaj pokój jest wtedy, kiedy pilotów znajdziemy na lądzie – wiemy, że wtedy nic im nie grozi. Natomiast niebo nie jest już dla nich „bezpieczną strefą”. Jak pokazały [SPOILER Z PIERWSZEJ CZĘŚCI] losy Nicka Bradshawa, najlepszego przyjaciela Mavericka, każdy lot może okazać się tym ostatnim.

Dlaczego o tym piszę? Ponieważ twórcy – Jerry Bruckheimer i spółka – raz jeszcze podążają bardzo podobnym tropem, dzięki czemu Maverick pozwala doświadczyć nam elektryzujących wrażeń. A emocje odczuwamy zarówno wtedy, kiedy bohaterów widzimy w przestworzach, jak i wtedy, gdy muszą skonfrontować się z własnymi słabościami… właśnie na ziemi. To eklektyczna rzecz: produkcja umiejętnie skacze między dwiema przestrzeniami, pozwalając widzowi skupiać się na scenach przepełnionych aerodynamicznymi popisami, jak i na tych, które nakreślają prywatne relacje pilotów. Efektem jest dwugodzinny film o ich zmaganiach z nowym zagrożeniem, które poniekąd stwarzają sobie sami – w końcu każdy z nich jest na swój sposób „uzależniony” od latania i przestworzy. Aby spełniać się „duchowo”, piloci ryzykują życie: a więc stawka wciąż będzie tutaj naprawdę wysoka.

Starzy bohaterowie, nowe znaczenia

Akcja Mavericka dzieje się ponad trzydzieści lat po wydarzeniach z pierwszej części i śmiem stwierdzić, że w tym świecie – oprócz technologii i designu myśliwców – zmieniło się całkiem sporo. Bohaterowie dorośli, a także zrozumieli, że życie nie jest prostą przejażdżką bez konsekwencji. Maverick nie ma nikogo, a sam wciąż czuje się winny tego, co zdarzyło się w pierwszej części z jego przyjacielem.

Mało kto pamięta już o sukcesach Mavericka, a jego dawni znajomi albo nie żyją, albo ciężko chorują (co nawet będzie w filmie ukazane). Natomiast sama szkoła lotnicza dalej działa na bardzo podobnych zasadach: młodzi przybywają, są tak samo pewni siebie, rywalizują między sobą i wierzą, tak jak poloniści w Dniu Świra, że złapali pana Boga za nogi (pewne standardy zmieniły się w amerykańskim wojsku na przestrzeni lat – jednym z pilotów jest kobieta). Maverick – jako przyszły nauczyciel pilotów wybranych do specjalnej misji – udowodni im, jak wiele jeszcze przed nimi. W końcu widzi, że ma do czynienia z lustrzanymi odbiciami samego siebie sprzed lat – a te muszą zostać ustawione do pionu.

Film w pewien sposób redefiniuje wątki i poszczególne sceny z pierwszej części, a robi to na tyle sensownie, że widz nie ma poczucia, że cała ta kontynuacja jest jedynie zręcznym skokiem na jego portfel. Przykładowo, Maverick pokazuje, że [LEKKIE SPOILERY] romans z pierwszej części był jedynie młodzieńczą zabawą. Nie ma już Charlotte Blackwood – dotychczas nic w życiu Mavericka nie było trwałe, a on wciąż musi brnąć do przodu. To już przeszłość, a ona musi zostać jak najszybciej zapomniana. Przez przypadek spotyka swoją dawną miłość, Penny (Jennifer Connelly), która w produkcji nie będzie niepotrzebną postacią, a pewnym „aniołem stróżem”, który prowadzi bohatera, daje mu porady, a także staje się integralną częścią jego życia, dzięki czemu Maverick po raz pierwszy „ma do kogo wracać” z przestworzy.

Sporo w tym romansie ognia i ludzkiego uczucia, dzięki czemu Cruise z Connelly wypadają cholernie wiarygodnie, a widz prędko zapomina o samej Blackwood. Swoją drogą… kim jest Penny? W pierwszej części bohaterowie wspominają ją jako „poprzednią” miłość Mavericka. Ale kto powiedział, że stare uczucie nie rdzewieje? Nie jest to wcale tak bezsensowne założenie fabularne, jak się na początku filmu wydaje. A sama bohaterka nie okazuje się wcale „losową” postacią wprowadzoną na potrzeby wymuszonego wątku romantycznego.

W Mavericku jest też sekwencja, podczas której piloci grają w piłkę plażową, co bardzo przypomina scenę z pierwszego Top Guna. Scena, która wiele lat temu służyła filmowi tylko po to, by wyeksponować ciała przystojnych aktorów, dziś otrzymała nowe znaczenie. Kiedy przełożony Mavericka (grany przez Johna Hamma, wojskowego „z krwi i kości”) pyta go, dlaczego jego piloci to robią, ten odpowiada, że przecież muszą stać się zespołem. Czy wówczas ktoś kojarzył siatkówkę z „grą zespołową”? Wątpliwe, chodziło głównie o aspekt erotyczny! Do tego film w interesujący sposób poszerza wątek syna Bradshawa, w którego wciela się – bardzo przypominający filmowego ojca – Miles Teller, znany choćby z rewelacyjnego Whiplasha (2014). Nie tylko widzi się, że jest on fizycznie podobny do Anthony’ego Edwardsa, ale także to, że zaczerpnął od niego wiele nawyków. Teller gra na pianinie, śpiewa te same piosenki, czasem jest wyciszony, czasem w nim buzuje, ale zrobi wszystko – tak jak jego ojciec – by bez zawahania uratować tych, którym ufa i w których sam wierzy.

Duch serii został zachowany

W Mavericku dopieszczono nawet detale. Te natomiast zostaną docenione przez starych wyjadaczy, którzy sami doświadczyli magii filmu w kinach kilkadziesiąt lat wcześniej. A co my ty mamy? Ujęcia rozpoczynające film, które są bardzo podobne do tych z pierwowzoru i od początku budują klimat. Do tego raz jeszcze usłyszymy motyw przewodni czy piosenki Kenny’ego Logginsa, a Mavericka rozpoczną też te same napisy początkowe i zakończą ujęcia z aktorami przewodnimi (tak jak to miało miejsce w poprzedniej części). Maverick wciąż jest posiadaczem tej samej kurtki i tego samego stylowego motocykla Kawasaki. Co więcej, nawet zachowania w szkole pilotów pozostały bardzo podobne. Kadeci lawirują gdzieś między rywalizacją a przyjaźnią, co doprowadza do wielu sprzeczek, które intensywnością przypominają te między Maverickiem a Icemanem. A co najważniejsze – to działa!

Na uwagę zasługuje też ręka fachowca, czyli reżysera, Josepha Kosinskiego. A jest to twórca, który ma na koncie niedocenione, estetyczne Tron: Dziedzictwo (2010) czy całkiem niezłą Niepamięć z 2013 roku (też z Cruise’em). Widać, że „czuje” on tematykę, z jaką mierzy się film – każda sekwencja jest tutaj na wagę złota. Do tego Maverick zmontowany jest tak dobrze, że widz nie gubi się, kiedy film ukazuje pilotów w przestworzach. Śmiem twierdzić, że to dzieło wybitne, jeśli spojrzymy na nie z perspektywy „drugiej części, która nie miała prawa się udać”. Maverick jest praktycznie tak absorbujący jak pierwszy Top Gun, a jest to fakt godny uwzględnienia. Od lat nie otrzymaliśmy tak udanego i inteligentnie skonstruowanego blockbustera.

Ocena: 10/10

Czytaj więcej:Top Gun: Maverick - Penny. Kto to jest?