Ten film o mordercy z Iranu mógłby nakręcić Fincher, jestem pod wrażeniem

Podczas oglądania filmu Holy Spider pomyślałem sobie, że mógłby go nakręcić David Fincher, ikona thrillerów. Za kamerą stanął jednak Ali Abbasi (swoją drogą, reżyser ósmego i dziewiątego odcinka The Last of Us) – jako Irańczyk pewnie lepiej rozumiejący kontekst opowiadanej historii, inspirowanej zresztą prawdziwymi wydarzeniami. Jeśli pamiętamy o tych kwestiach, rozwój akcji jeszcze bardziej oburza, znalazł się tu bowiem mocny przekaz kierowany do zatwardziałych religijnych konserwatystów, którzy, opętani wizją boskiej służby, są w stanie bronić przemocy wobec kobiet.

Psychologiczne podłoże zbrodni

Holy Spider nie trzyma nas w niepewności co do tożsamości mordercy. Szybko mamy okazję zobaczyć twarz antagonisty, a później śledzimy także jego rodzinne życie łączone z fanatyczną wendettą, której ofiarami są prostytutki – poprzez zabijanie ich Saeed (Mehdi Bajestani) wierzy, że oczyszcza swoje miasto z zepsucia. Film jest zatem bardziej zainteresowany podłożem zabójstw i sportretowaniem odpowiedzialnej za nie osoby niż jakąś kryminalną zagadką.

Takie podejście do wydarzeń ma sens. Umożliwia wyeksponowanie innych aspektów Holy Spidera. Pozwala zobrazować przemoc, metody działania Saeeda, ukazać go w różnych sytuacjach i pozwolić zrozumieć sens jego postępowania. Za niby-religijną misją wydają się skrywać własne popędy, chęć zaprzeczenia im, a może i problem odnalezienia się w rzeczywistości przez człowieka doświadczonego wojną. Saeed przykuwa uwagę na ekranie swoim mylącym wizerunkiem dobrodusznego ojca, który to wizerunek potrafi jednak też popękać, byśmy mogli zobaczyć twarz obłąkanego mężczyzny, chwilami nawet megalomana.

Holy Spider, reż. Ali Abbasi, 2022, Profile Pictures, One Two Films, Why Not Productions, Wild Bunch International, Nordisk Film Production

Kryminał zaangażowany społecznie

Sam wątek śledztwa jest już bardziej standardowy. Mimo wszystko też znajduje się w centrum uwagi, zwłaszcza że przecież mordercę jeszcze trzeba złapać – a widzimy tutaj rozwiązania, które bardzo łatwo przewidzieć. Ten punkt można byłoby jeszcze dopracować, choć wykorzystane schematy bardzo nie rażą, bo Holy Spider gwarantuje emocje nawet bez wyjątkowo poprowadzonego dochodzenia.

Powiązane:Najbardziej oczekiwane thrillery 2023 roku

Przede wszystkim przemoc jest intensywna. Morderstw nie widzimy gdzieś za kurtyną, by potem tylko poznać szczegóły. Abbasi nie szczędzi scen duszenia – i słusznie, bo jeśli ktoś miałby uznać, że Saeed wykonuje świętą misję, to dostaje brutalny obraz, który wprost pokazuje nam zbrodniarza. Ponadto Holy Spider potrafi też ująć kadrami mrocznego Mashhadu, nocą diametralnie zmieniającego oblicze. W kadrach miasta odnajdujemy neo-noirowy sznyt.

Holy Spider, reż. Ali Abbasi, 2022, Profile Pictures, One Two Films, Why Not Productions, Wild Bunch International, Nordisk Film Production

Holy Spider ma misję. W pewnym momencie dokonuje się zwrot akcji, po którym teoretycznie mogłyby już pojawić się napisy końcowe – ale właśnie wtedy produkcja wytacza najcięższe działa. Przypuszcza atak na fanatyzm religijny i opresję wobec kobiet, obecne w irańskim społeczeństwie. Przyjmuje zarówno szerokie tło, jak i bierze pod lupę jednostki, w upiorny sposób przestrzegając przed potencjalnymi naśladowcami Saeeda. Tutaj potrzeba zmiany myślenia – oczywiście nie wszyscy są jak Saeed, nie każdy też osądza wzrokiem, ale problemy występują, i przekonujemy się o tym m.in. na przykładzie głównej bohaterki.

Rahimi (Zar Amir-Ebrahimi) prowadzi własne dziennikarskie śledztwo i – jak na irańskie standardy – uchodzi za czarną owcę. Niezamężna, niedostatecznie zakrywająca włosy, wtykająca nos w trudne sprawy, a do tego potrafiąca wysmarować nieprzechylny tekst do gazety. Nie jest to przesadzona heroina, zaś w roli reprezentantki kobiet i jedynej zainteresowanej losem prostytutek wypada wiarygodnie.

Miłośnicy thrillerów na pewno docenią Holy Spidera. Schematyczność kryminalnego wątku nadrabia neo-noirowym klimatem, zgłębianiem umysłu antagonisty i społecznym zaangażowaniem. Ma przekaz, który jest zbyt ważny i wstrząsający, żeby go zignorować, ale przy tym to też bardzo dobre gatunkowe kino. Brakuje Wam kolejnych sezonów Detektywa czy Mindhuntera? Jeśli tak – produkcja irańskiego twórcy zapewni zbliżone doznania.

Ocena: 7,5/10

Krzysztof "Krzyslewy" Lewandowski

Krzysztof "Krzyslewy" Lewandowski

Studiował dziennikarstwo, filologię polską i psychologię realizowane na UKSW, UW i SWPS. Tam napisał m.in. pracę dyplomową poświęconą współczesnej roli czarno-białego kina. W GRYOnline.pl pracuje od sierpnia 2021 roku. Pisze artykuły oraz recenzje gier, filmów i seriali, a od lipca 2023 roku zajmuje stanowisko specjalisty ds. kreowania treści w dziale Paid Products. Jest autorem artykułu naukowego „Dynamika internetu a zachowania językowe" opublikowanego w książce „Relacje w cyberprzestrzeni”. Współtworzył słownik nazw miejscowych warszawskiej dzielnicy Wawer. Próbował sił z wierszami, ale w przyszłości wolałby napisać powieść. Pisanie w sieci zaczął na portalu GameExe.pl w wieku 14 lat. Najpierw recenzował książki, ale na tym nie poprzestał i na różnych portalach internetowych oceniał gry, filmy, seriale czy komiksy. Najbardziej podobają mu się motywy surrealistyczne i gry RPG.