Rozmawiamy z Malcolmem XD o Emigracji XD, pastach internetowych i głosach pokolenia

Jan Tracz: Co pomyślałeś, kiedy producenci odezwali się do Ciebie z propozycją zekranizowania twojej pierwszej książki? W końcu wszyscy wiemy, jak nieraz potrafi wyglądać efekt adaptacji.

Malcolm XD: To świetne uczucie, kiedy ktoś pragnie zekranizować twój tekst. Jest wyróżnieniem, że ludzie dostrzegają w książce nie tylko potencjał literacki, ale też filmowy i serialowy. Bardzo się ucieszyłem! Jeśli chodzi o efekt, to zawsze jest pewne uczucie niepewności. Niemniej widziałem, jacy ludzie i z jakim zaangażowaniem nad tym pracują, a do tego szybko stało się jasne, że całość nakręci Łukasz Kośmicki; to jest naprawdę świetny reżyser, fachowiec z krwi i kości. Również z producentką, Dorotą Kośmicką, ustaliliśmy, że będę współscenarzystą serialu, co pozwoliło mi uczestniczyć w pracach nad efektem końcowym.

Ile prawdy jest w twojej książce, a ile to pewna literacka próba zabarwienia tego, co ci się przytrafiło?

Powiedziałbym, że ponad połowa jest prawdziwa. Oczywiście niektórych bohaterów poznawałem w innych okolicznościach, ale przykładowo na tyle mi się spodobali, że postanowiłem w jakiś sposób umieścić ich w swojej książce. Czasami postaci mówią też inne rzeczy niż te, które mówiły w rzeczywistości. Jednak wszystkie najważniejsze fakty się zgadzają – byłem w Londynie, jeździłem na rikszach, mieszkałem w Hackney czy poznawałem wiele szalonych osób.

A czy książkowy Malcolm to jesteś Ty per se, czy jest to pewna dywagacja nad literackim alter ego? Czy serialowy bohater ma jakieś cechy, których ty sam nie masz w realnym życiu?

To zdecydowanie jest alter ego. Ale jako „alter ego” określiłbym coś, co wypłynęło z mojej wyobraźni, a co za tym idzie, po części wynika ze mnie. Tym samym książkowy Malcolm na pewno ma pewne cechy charakteru, które i ja sam posiadam. One czasami mogą się uzewnętrzniać, są momenty, kiedy z ręką na sercu jestem w stanie powiedzieć, że w stu procentach to jestem ja.

Czy od początku widziałeś Tomka Włosoka jako Malcolma? Czy ten proces castingowy nieco jednak trwał?

To był zbieg okoliczności ze wszystkich stron. Tomek Włosok miał ustawioną inną produkcję, ale w ostatniej chwili została ona anulowana. Jakimś cudem nasi producenci się o tym dowiedzieli i czym prędzej zaprosili Tomka na casting. Decyzja o wyborze Toma nastąpiła jeszcze tego samego dnia. Bardzo szybko zaczęliśmy się dogadywać, dzięki czemu łatwo nam było pracować nad scenariuszem. Włosok ma szczególnego rodzaju charyzmę: nie dość, że jest cholernie zabawnym człowiekiem, to jeszcze ma w sobie pewną refleksję. Dzięki temu jego postać jest zarówno komiczna, jak i chwilami dramatyczna.

W jaki sposób wyglądała praca nad scenariuszem? Czy musiałeś zawalczyć o pozostawienie niektórych wątków?

Musieliśmy dostosować książkę pod formę serialową: zrobiliśmy listę najważniejszych wydarzeń z Emigracji i wokół nich budowaliśmy resztę serialu. Nie wszystko z książki się w tej formie zmieściło, na przykład musieliśmy usunąć cały wstęp o kradzieży kamienia. Zależało nam, aby kasować te fragmenty, które nie ciągnęły fabuły do przodu. Tym samym dodawaliśmy nowe wątki w taki sposób, aby całość się ze sobą łączyła. Nasz serial to też rozwinięcie postaci z książki, kilka nowych przygód i chwilami całkowity powiew świeżości.

Czym dokładnie jest dla Ciebie pasta internetowa? To pełnoprawna forma literacka? A może współczesna próba ukazania pewnego strumienia świadomości?

Z definicji to musi być historia, która jest na tyle atrakcyjna dla czytelnika, że podejmuje on wysiłek (albo i ryzyko?), aby ją skopiować i wkleić do innego miejsca (np. na chat ze znajomymi). Jeśli chodzi o formę, to odpowiedź na to pytanie zostawiłbym literaturoznawcom. Słyszałem wiele głosów (niektóre na tak, niektóre na nie), ale sam nie czuję się zbyt pewnie, by to ocenić. Mam wrażenie, że pasta musi mieć też specyficzny język, który powinien być dostosowany do czytelnika współczesnego. Co ciekawe, pasty można też przerabiać w taki sposób, aby podobna kompozycja tekstu mniej lub bardziej tyczyła się wielu tematów.

Czy traktujesz siebie jako pewien głos pokolenia, które niejako wychowywało się na twoich internetowych pastach?

Wydaje mi się, że głos pokolenia powinien mówić o wydarzeniach pokoleniowych, czyli w jakimś stopniu dotykających wszystkich jego członków. Osobiście sobie tego nie przypisuję, ale już czytelnikom i widzom zostawiam ocenę, na ile z moimi opowieściami się utożsamiają.

A czy dziś, patrząc znacznie bardziej refleksyjnie, zmieniłbyś coś w swojej książce?

Wiele rzeczy zrobiłbym zupełnie inaczej, ale wydaje mi się, że pierwsze książki powinny zostać takimi, jakimi się je na samym początku stworzyło. Natomiast tworzenie serialu było szansą na pewne zmiany, bez naruszania oryginalnego utworu, z czego ochoczo skorzystałem.